Wirtualna wystawa - Romantyzm w polskim plakacie cz.1 Literatura i Teatr

Zapraszamy do odwiedzenia wirtualnej wystawy z cyklu „Romantyzm w polskim plakacie / Рамантызм у польскім плакаце” z kolekcji Dydo Poster Collection we współpracy z Ambasadą RP w Republice Białorusi - Instytutem Polskim w Mińsku w ramach obchodów Roku Polskiego Romantyzmu. W pierwszej odsłonie prezentujemy plakaty związane z literaturą oraz teatrem.

ZOBACZ WIRTUALNĄ WYSTAWĘ

Plakat artystyczny jest jedną z form dokumentacji życia kulturalnego. Teatralny, muzyczny, wystawowy oddaje ducha czasu w którym powstał ale i przekazuje wrażliwość tworzącego go artysty.

W czasach epoki romantyzmu jeszcze nie funkcjonował na terenach Polski. Polska nie istniała też wówczas jako samodzielne państwo, była pod zaborami. Poza tym ta forma przekazu i reklamy była dopiero w powijakach. Jeśli pojawiała się, to jako afisz informacyjny, ogłoszenie, ulotka. Jako plakat artystyczny zaistniała dopiero na przełomie XIX i XX wieku. W odrodzonej Polsce osiągnął znaczenie w okresie dwudziestolecia międzywojennego zaś najwyższe szczyty zdobył w drugiej połowie XX wieku.

Za początek romantyzmu w Polsce uważa się rok wydania pierwszego tomu poezji Adama Mickiewicza (1822), to już dwieście lat. Plakaty, którymi chcemy przedstawić tę epokę to dorobek okresu ostatnich kilkudziesięciu lat. W tej wystawie to dzieła towarzyszące głównie literaturze ale w przyszłości pokażemy również dotyczące innych dziedzin, głownie muzyki, która odegrała znaczącą rolę w podniesieniu ducha Polaków w czasie zaborów.

Cały romantyzm jest niezwykle ważny w polskiej literaturze dlatego też tak często znajduje miejsce na scenach polskich teatrów. To przede wszystkim dzieła wieszczów z tamtej epoki: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Zygmunta Krasińskiego, Cypriana Kamila Norwida. Nie można jednak zapominać również o Aleksandrze Fredrze, autorze wspaniałych komedii.

Wystawa jest tylko skromnym przekrojem twórczości polskich artystów projektujących plakaty. Powstały dziesiątki indywidualnych interpretacji poszczególnych dramatów, ballad, epopei szlacheckich, komedii czy poematów epickich.

Najczęściej pojawiają się na scenie - Dziady Adama Mickiewicza, niejednokrotnie są dużym wydarzenie zarówno dzięki udziałowi wybitnych aktorów jak i zaskakującej interpretacji. Kordian, Balladyna, Samuel Zborowski Juliusza Słowackiego, Nie-Boska komedia Zygmunta Krasińskiego. Nie mniej popularne i ważne są wystawienia dzieł Aleksandra Fredry . Nieustającą popularnością cieszą Damy i huzary, Mąż i żona czy Zemsta,. Lista obejmuje niemal wszystkie dzieła wymienionych wcześniej autorów.

Niestety nie do wszystkich inscenizacji były drukowane plakaty, często teatry zadawalały się afiszami, na których można było podać więcej szczegółów dotyczących przedstawienia – nazwiska aktorów, reżysera, autora scenografii. Na plakatach artystycznych tych szczegółów nie znajdziemy. Dlatego często obok tych artystycznych plakatów, będących niejednokrotnie prawdziwymi dziełami sztuki pojawiają się równolegle afisze i obszerne informatory dla spragnionych szczegółów widzów.

Nie wymieniamy wszystkich nazw teatrów i wszystkich tytułów spektakli bo te są najlepiej widoczne na prezentowanych plakatach. Faktem jest, że niemal wszystkie teatry w Polsce sięgają po dzieła romantyków, włącznie z teatrami lalkowymi. Prym wiodą teatry dużych miast - Warszawy, po nich z Krakowa, Wrocławia, Poznania i Łodzi. Trzeba jednak przyznać, że ambitnie dołączają do nich nawet pozostałe.

Istotniejsze jest jacy autorzy kryją się za prezentowanymi pracami. Często ich maleńkich podpisów - sygnatur nie widać, albo wręcz ich nie ma. Niemal wszyscy, to najlepsi przedstawiciele kilku pokoleń polskich grafików i malarzy XX i XXI wieku zajmujących się projektowaniem plakatów.

Listę ponad trzydziestu autorów prezentowanych praz rozpoczynają nestorzy polskiego plakatu – Tadeusz Gronowski, Eryk Lipiński i Henryk Tomaszewski. Artyści ci już w okresie przed II WŚ dali się poznać jako świetni projektanci.

Ich młodsi koledzy - Jan Lenica, Roman Cieślewicz , Franciszek Starowieyski , Maciej Urbaniec, Waldemar Świerzy, Leszek Hołdanowicz dołączyli w pierwszym powojennym dziesięcioleciu stając się podwaliną Polskiej Szkoły Plakatu, która zapisała się złotymi zgłoskami w światowej historii tej dziedziny projektowania. Wzorowali się na nich i do dzisiaj starają się utrzymać dobrą opinię o polskim plakacie następne pokolenia polskich artystów.

Pierwszym, wśród którego wielu również okryło się międzynarodową sławą są tacy jak Jan Jaromir Aleksiun, Jerzy Czerniawski, Eugeniusz Get Stankiewicz , Waldemar Krygier, Tadeusz Moskała, Lech Majewski , Marian Nowiński , Grzegorz Marszałek , Janusz Wiktorowski , Mieczysław Górowski , Władysław Pluta, Andrzej Pągowski , Michał Kliś, Mieczysław Wasilewski, również Stasys Eidrigevicius, który przyjechał do Polski z Litwy.

Następne pokolenie - Marcin Mroszczak , Wiktor Sadowski, Wiesław Wałkuski, Leszek Żebrowski, Sławomir Kosmynka, Krzysztof Motyka, Mirosław Adamczyk, Michał Batory. Wielu z nich to profesorzy uczelni artystycznych z całej Polski – Warszawy, Krakowa, Gdańska, Poznania, Wrocławia, Katowic, Łodzi, Szczecina. Wśród najmłodszych znajdują się Maciej Szymanowicz i Patrycja Longawa.

Jak wspomniałem rozmiar tej wystawy nie pozwala na zaprezentowanie wszystkich prac z mojej kolekcji i mam nadzieję, że będzie to możliwe w następnych odsłonach. Szczególnie dotyczy to plakatów do dzieł Słowackiego i Fredry, których powstało najwięcej. Wiele plakatów powstało z myślą o muzyce tamtego okresu – Chopin i Moniuszko czekają na swoją odsłonę.

Krzysztof Dydo


Aneks:

Spektakle
Adam Mickiewicz - Dziady, Oczyszczenie, Pan Tadeusz, Ballady i romanse
Juliusz Słowacki - Balladyna, Kordian, Mazepa, Fantazy, Maria Stuart, Samuel Zborowski, Sen srebrny Salomei, Anhelli, Lilla Weneda
Zygmunt Krasiński - Irydion, Nie-Boska komedia
Cyprian Kamil Norwid - Wanda, Krakus, Żródło
Aleksander hrabia Fredro - Mąż i żona, Damy i huzary, Zemsta, Pan Jowialski, Cudzoziemczyzna

Wydawcy plakatów
Teatr Narodowy Warszawa, Teatr Współczesny Warszawa, Teatr Ateneum Warszawa, Teatr Powszechny w Warszawie, Teatr na Woli, Teatr Dramatyczny
Teatr im. Juliusza Słowackiego w Krakowie, Teatr Groteska w Krakowie, Teatr Ludowy Kraków
Teatr Polski Wrocław, Teatr Współczesny Wrocław
Teatr Wybrzeże Gdańsk
Teatr im. Jaracza w Łodzi, Teatr Nowy w Łodzi
Teatr Polski Poznań, Teatr Marcinek Poznań
Teatr Polski w Szczecinie
Teatr im. Ludwika Solskiego w Tarnowie
Teatr im Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie
Teatr im. Jana Kochanowskiego w Opolu
Teatr Dramatyczny w Wałbrzychu
Teatr Polski Bielsko Biała
Teatr im. Wilama Horzycy w Toruniu

--

FB

Korzystając z naszej strony wyrażasz zgodę na wykorzystywanie przez nas plików cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce. Akceptuj Więcej informacji Odrzuć